ارزیابی ژنوتیپ‌های روغنی آفتابگردان (Helianthus annuus) بر اساس صفات مختلف و روابط بین آن‌ها

آفتابگردان گیاه یکساله‌ای است که برای مصارف آجیلی و روغنی کشت می‌شود. عملکرد ژنوتیپ‌های مختلف این گیاه بسته به صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی متغیر است. گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب با استفاده از صفات مورفولوژیکی در جهت افزایش عملکرد می‌تواند موثر باشد و به تولید مفید و بهره‌برداری تجاری آفتابگردان منجر شود. در این پژوهش، خصوصیات مورفولوژیک مؤثر بر عملکرد 22 ژنوتیپ آفتابگردان روغنی در طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شد. بر اساس مقایسه میانگین تیمارها، رقم رکورد بالاترین عملکرد دانه و روغن را داشت. ضرایب همبستگی رابطه مستقیم عملکرد دانه با عملکرد روغن و تعداد دانه در طبق را ثابت کرد. تجزیه رگرسیون گام به گام و به دنبال آن تجزیه علیت، تعداد دانه و وزن هزار دانه را به‏عنوان مهم‌ترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه و روغن معرفی و اثر مستقیم و غیرمسقیم آن‌ها را آشکار کرد. در تجزیه عاملی بر مبنای روش حداکثر درست نمایی، پنج عامل استخراج شد. تجزیه خوشه‌ای نیز بر اساس میانگین عملکرد صفات مورد مطالعه و با استفاده از روش Ward ژنوتیپ‌ها را در پنج گروه دسته‌بندی کرد.